W wyniku naszej inicjatywy poseł Jan Dziedziczak (PiS) skierował pismo interwencyjne do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w którym pyta o strategie na rozwój bezpiecznego, opartego o roślinne produkty systemu żywnościowego. Minister Henryk Kowalczyk odpowiedział, że celem Ministerstwa jest dążenie do ekologicznej produkcji żywności. Jak wygląda przyszłość żywności według planów Ministerstwa i czy jest w niej miejsce dla produktów roślinnych?
Poseł Jan Dziedziczak skierował pismo interwencyjne do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi po zapoznaniu się z postulatami wyborczymi kampanii RoślinnieJemy o transformacji systemu żywnościowego i wsparciu roślinnych alternatyw białka oraz podsumowaniem danych z zeszłorocznej konferencji Plant-Powered Perspectives. Pytania, które Poseł skierował do Ministerstwa to:
- Czy Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w swoich strategiach uwzględnia systemowe wsparcie dla rozwoju produkcji żywności roślinnej, z uwzględnieniem roślinnych źródeł białka z przeznaczeniem na żywność? Jakie działania są podejmowane?
- W jaki sposób Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi planuje wspierać ten sektor rolno-spożywczy w innowacyjnym rozwoju?
- Czy w ramach realizacji działania “prowadzenie produkcji rolniczej i rybackiej z poszanowaniem zasad ochrony środowiska oraz dostosowanie sektora rolno spożywczego do zmian klimatu”, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi planuje priorytetyzować wsparcie rolnictwa roślinnego i wytwarzanie roślinnych produktów spożywczych jako charakteryzujących się najmniejszym zużyciem zasobów i mniejszym negatywnym wpływem na środowisko naturalne?
- W jaki sposób Ministerstwo planuje stymulować rozwój zrównoważonej produkcji roślinnej w ramach zrównoważonych systemów żywnościowych?
- Czy w ramach wspierania zrównoważonej produkcji żywności Ministerstwo planuje podjąć działania w zakresie wprowadzenia oznaczenia produktów żywnościowych pod względem ich śladu węglowego, czy wpływu na środowisko w procesie produkcji?
- Czy w ramach przeznaczanej na realizację Programu dla Szkół pomocy krajowej Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi planuje włączyć do programu fortyfikowane napoje roślinne?
W odpowiedzi Ministerstwa, podpisanej przez Ministra Henryka Kowalczyka, podkreśla się wagę ekologicznej produkcji rolnej, rozumianej jako powiązane ze sobą systemy produkcji roślinnej i produkcji zwierzęcej. Przytoczony został „Ramowy Plan Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2021 – 2030”, którego głównym celem jest rozwój produkcji ekologicznej, w tym rynku żywności ekologicznej.
Jako kampania RoślinnieJemy widzimy potrzebę dyskusji na temat założeń i sposobów wspierania ekologicznej produkcji żywności. Według badań produkcja roślinna ma nawet do 15 razy mniejszy wpływ na środowisko niż produkcja zwierzęca. Gdyby 10% globalnego rynku produktów zwierzęcych zostało zastąpione alternatywnymi produktami pochodzenia roślinnego, możemy szacować, że do 2030 roku moglibyśmy uniknąć emisji 176 milionów ton CO2. Do wchłonięcia takiej ilości gazów cieplarnianych potrzeba ok. 2,7 miliarda drzew. Żeby zwizualizować sobie tę liczbę, możemy wyobrazić sobie, że cała Polska i Czechy pokryte są drzewami.
Minister zauważa rolę roślin białkowych i ich wagę dla bezpieczeństwa żywnościowego; w odpowiedzi MRiRW podkreśla się jednak głównie ich rolę w kontekście przeznaczania na paszę dla zwierząt.
“Rośliny białkowe odgrywają ważną rolę jako grupa roślin, które wykazują dobroczynny wpływ na środowisko oraz jako źródło białka paszowego. Ich uprawa pozwala na ograniczenie śladu węglowego, a pozyskane plony przyczyniają się do ograniczenia importu białkowych materiałów paszowych zza oceanu” – czytamy w odpowiedzi Ministerstwa.
Niestety, takie podejście nie jest zgodne z aktualnym stanem wiedzy naukowej ani raportami Komisji Europejskiej, chociaż to właśnie na cele strategiczne UE powołuje się Minister. W ostatnim raporcie KE na temat bezpieczeństwa żywności czytamy: “Przejście na produkcję żywności w większym stopniu roślinną nie tylko zwiększyłoby bezpieczeństwo żywnościowe, ale także przyniosłoby duże korzyści w zakresie łagodzenia skutków zmian klimatycznych, przy jednoczesnym uzyskaniu znacznych dodatkowych korzyści w zakresie zdrowia ludzkiego”. Żywność roślinna jest wartościowym i ekologicznym źródłem białka w diecie. Bardziej roślinny system żywnościowy może zmniejszyć nasz szkodliwy wpływ na środowisko oraz pomóc uniezależnić się od kryzysów gospodarczych czy politycznych. Jednocześnie jest to obiecująca gałąź gospodarki i budowania konkurencyjności polskich firm na międzynarodowym rynku.
Minister zauważa, że “stałe wspieranie sektora produkcji ekologicznej poprzez badania naukowe, ukierunkowane na rozwiązywanie problemów specyficznych dla tego rodzaju produkcji” jest konieczne dla jej rozwoju. Mamy nadzieję, że wśród badań publicznych znajdzie się także miejsce dla rozwoju alternatywnych źródeł białka i roślinnej żywności z przeznaczeniem na żywność. Potrzebujemy systemowego i kompleksowego podejścia do innowacji i rozwiązań, które będą wspierać strategię żywnościową w Polsce.
Jako kampania RoślinnieJemy wskazujemy również na konieczność systemowego podejścia do transformacji systemu żywnościowego w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, zdrowia ludzi, klimatu oraz konkurencyjności polskiej gospodarki. Dalsza dyskusja obejmująca ekspertów w tej tematyce jest nadal potrzebna, lecz bardzo nas cieszy, że już się rozpoczęła.
Tekst powstał we współpracy z Katarzyną Sałatą (RoślinnieJemy).
Źródła: Pismo Interwencyjne | Odpowiedź Ministerstwa | Blue Horizon
